Tekst Jac. Janssen
Lidewey van der Sluis, onder meer hoogleraar strategisch talentmanagement aan de Nyenrode Business Universiteit, neemt haar studenten en toehoorders graag mee naar de basis. Met steeds hetzelfde uitgangspunt: we zijn allemaal gelijkwaardig als collega’s, en we nemen elkaar en onze (verkozen) rol in die organisatie serieus. Ten bate van de gezamenlijke doelen.
Or-lid word je niet zomaar. Dat word je uit betrokkenheid om je sterk te maken voor een belang dat boven het eigenbelang uitstijgt. Lidewey van der Sluis noemt die betrokkenheid zonder omhaal “liefde voor de organisatie”.
Want, zegt ze: de organisatie bestaat bij gratie van de individuen die haar vormen, en de interactie tussen die verschillende collega’s. We zijn allemaal volwassen, dus nemen we onszelf en elkaar serieus. Daar hoort ook een verantwoordelijkheid bij. Namelijk om er samen het beste van te maken.
Ledematen
Vanuit dit positieve uitgangspunt helpt ze je de fundamentele vragen te stellen die daarbij horen. ‘Om te beginnen: het gaat niet om jezelf, of je nu lid bent van de ondernemingsraad of op een andere manier onderdeel van jullie organisatie. “Lid” betekent “ledemaat”, ofwel een organisch onderdeel van de organisatie. Of je nu bestuurder bent, medewerker of or-lid: we zijn van elkaar afhankelijk, werken bij dezelfde organisatie en streven ernaar de organisatiedoelen te behalen. Het gaat dus niet om jou maar om het doel van de organisatie. Je zit bij de ondernemingsraad uit liefde voor de organisatie. Zo niet, dan kun je je afvragen: doe ik hier wel iets waar mijn collega’s en daarmee de organisatie iets aan hebben?’
Fundamentele vragen
Van der Sluis wil haar sessie gebruiken om deze en andere fundamentele vragen aan de orde te stellen. Vragen als: waarom ben ik lid van de or? Wat betekent dit? Hoe verhoud ik me tot mijn collega’s?
Gevraagd naar haar centrale boodschap op deze stoomcursus bedrijfskunde voor or-leden, zegt ze: ‘Om te beginnen gaan we ons samen afvragen: wat is dat eigenlijk, bedrijfskunde voor de or? In een moderne organisatie geldt dat iedere medewerker ertoe doet en meetelt. Wat betekent dat? En wat is dat, een moderne organisatie? Alvast een tipje van de sluier: Dat is een organisatie die horizontaal is ingericht, in denken en doen. De traditionele, verticaal georganiseerde organisatievormen voldoen niet meer in dit moderne tijdvak. Als deelnemers nog vastzitten in het denken in tegenstellingen, zoals: wij als medewerkers staan tegenover de bedrijfsleiding, dan geef ik dat denken een duwtje. Dat denken maakt dan een kanteling van verticaal naar horizontaal.’
Uitdagen en bevragen
Gevraagd naar de instrumenten die ze de or-leden aanreikt, trapt Van der Sluis even op de rem. ‘Als je meteen zoekt naar instrumenten, tools of hoe je het ook wilt noemen, ga je voorbij aan het belangrijkste punt dat ik wil maken. Namelijk: wat is onze houding, wat is de basis van ons gedrag? Het gaat om de leidende denkprincipes die ten grondslag liggen aan het handelen. Dus beter niet meteen naar tools grijpen, maar eerst zorgen dat jij en je collega’s onderdeel van de organisatie worden en ervan gaan houden.’
De kunst is, zegt Van der Sluis tot slot, dat je jezelf blijft uitdagen en bevragen, zeker als or-lid. ‘Daarom vraag ik van mijn deelnemers in vrijheid te gaan denken. Laat dat eens los, dat je hier zit als lid van de ondernemingsraad. Besef eerst: ik ben lid van deze organisatie. En met deze organisatie streef ik naar bepaalde doelen. Dat doen we samen. Wauw. Vervolgens is dan de vraag: Welke doelen willen we bereiken? Willen we bijvoorbeeld de beste zorg leveren, of het beste onderwijs, of de beste producten of diensten? Daar gaat het om, dat gezamenlijk doel op het netvlies te krijgen. Als je dat scherp hebt, geeft dat energie en is de bestuurder ook blij met jullie als meedenkende collega’s. Dan laat je ook zien dat jij je rol als or-lid pakt, als meewerkende collega. Dat brengt bepaalde verplichtingen met zich mee en als het goed is ook vreugde en trots.’
Wat die verplichtingen zijn? Dit kan zomaar eens tijdens deze sessie van Lidewey van der Sluis aan de orde komen. En dat kan zomaar eens een buitengewoon inspirerende aangelegenheid worden.