Blog: Natascha Wijnen
Meebewegen met verandering is een begin, maar niet genoeg om als organisatie toekomstbestendig te zijn, zegt Natascha Wijnen. Zij helpt ondernemingsraden met de wendbaarheid die organisaties nodig hebben voor toekomstbestendigheid. ‘Het gaat erom dat je een houding aanneemt die anticipeert op verandering.’
Zeker, de mens is van nature op zoek naar duidelijkheid en de meesten van ons vinden verandering spannend. En dit is precies wat Wijnens oproep tot wendbaarheid zo relevant maakt voor ondernemingsraden.
Hybride werken en anticiperen
Want neem bijvoorbeeld een klant van Wijnen die ze onlangs sprak. Vóór corona werkte iedereen op kantoor in diens onderneming; thuiswerken mocht niet. Tijdens corona zat ineens iedereen gedwongen thuis te werken. Maar nu corona op zijn eind lijkt te lopen, wil die ondernemer dat iedereen weer “gewoon” naar kantoor komt.
Wijnen: ‘Hij beweegt dus wel, maar van verandering naar verandering. Ik noem dat “inveren” en weer “uitveren”. Dan ga je eraan voorbij dat mensen niet alleen de nadelen van het thuiswerken hebben ervaren, maar wel degelijk ook de voordelen. Wat ik bedoel met wendkracht, is de houding waarbij je die signalen wel waarneemt en daarop inspeelt. Dat vergt een heel ander beleid dan “terugkeren naar normaal”’.
‘Wanneer je goed in de gaten houdt wat er in je omgeving speelt, dan kun je die veranderingen zien aankomen en kun je erop inspelen. Anticiperen.’
Op je voorvoeten staan
Zelf heeft Natascha Wijnen veel gebadmintond. ‘Vroeger stond je op neutrale wijze klaar om de service van de tegenstander op te vangen. Nu staan spelers op hun voorvoeten, klaar om in beweging te komen naar de shuttle toe. Zo beweeg je naar de onzekerheid van die opslag toe en kun je veel sneller reageren’
Maar met reageren zijn we er nog niet. ‘Meebewegen is reactief: je laat je reactie afhangen van de zet van een ander. De basis-mindset zou moeten zijn dat verandering er altijd is. Het gaat erom een houding aan te nemen die pro-actief inspeelt op verandering.’
Wat dit bijvoorbeeld kan betekenen voor ondernemingsraden? Neem het leasebeleid van organisaties. ‘Het aantal gereden kilometers neemt af, evenals het brandstofgebruik. De or ziet deze ontwikkeling als het goed is. De vraag is: gaat deze or afwachten tot de bestuurder aangeeft dat het leasebeleid te duur wordt? Of zetten ze een stap vooruit en maak je de werkgever bewust van de ontwikkeling die je signaleert? Ik vind dat een or zijn voorbeeldrol moet nemen. Niet afwachten dus maar je werkgever attent maken op de veranderingen die spelen of eraan komen. Een or die vooroploopt, is behulpzaam in het toekomstbestendig maken van zijn organisatie.’
‘Juist de ondernemingsraad is, anders dan de individuele werknemer, een onafhankelijk adviesorgaan binnen de organisatie. Daarnaast is het aannemelijk dat jullie als or-leden snel oppikken wat er op de werkvloer en in de klantenkring leeft en verandert.’ Dat geeft, vindt Wijnen, de or een unieke positie om wendbaarheid binnen de organisatie te creëren.
- Welke opleidingen kun je allemaal volgen?
Bekijk het aanbod speciaal voor OR>
Mensen maken het verschil
“Wendkracht” is geen vertaling van de zo populaire begrippen “agile” en “scrum” Wijnen licht het verschil toe. ‘Bij agile en scrum gaat het om het anders organiseren en structureren van de werkprocessen. Dat kan bijdragen aan de wendbaarheid van de organisatie. Wendkracht gaat over: wat heb je als mens nodig om op ontwikkelingen in het werkveld in te spelen? Want uiteindelijk gaat het om de mensen die de vernieuwing maken. Zij zijn het die uiteindelijk de doorslag geven voor de toekomstbestendigheid van je organisatie.’
Dat vergt onder meer van medewerkers en or-‘s het vermogen om kennis te delen. ‘In je eigen organisatie maar ook daarbuiten, zodat je leert van elkaar. Daardoor kun je samen ingewikkelde vraagstukken oplossen en nieuwe aanpakken realiseren’.
Wat je ook nodig hebt om wendbaar te zijn is wat Natascha Wijnen noemt “werkfluïditeit”: ‘niet in hokjes denken
over je werkzaamheden, maar ook hier over grenzen en beperkingen heen kijken. Dan kun je makkelijker omgaan met de wijzigingen die zich in je werk voordoen. Daarnaast is bijvoorbeeld ook je durf van belang om tijdig in beweging te komen als zaken nog niet helemaal duidelijk zijn.’
Zelf de medezeggenschap vormgeven
Ook het or-werk zelf verandert. Wijnen ziet het in haar praktijk van adviseur aan ondernemingsraden. ‘Eerder was het or-werk vooral toetsend. Die functie heb je nog steeds, maar nu zie je dat ondernemingsraden steeds meer zelf vormgeven aan de medezeggenschap in hun organisatie. Door de onderwerpen die jullie zelf onder de aandacht brengen en op de agenda zetten, kun je als or relevant zijn voor de organisatie. De ondernemingsraad kan het verschil maken door te signaleren wat er op de organisatie afkomt. Ook de eigen rol en de invulling daarvan verandert. De corona-tijd heeft ons geleerd hoe handig het kan zijn om op afstand te werken. Door mee te gaan met je tijd, voorkom je dat je jezelf beperkt.’
In beweging
Tijdens haar bijdrage aan de Or Summercourse wil Natascha met de deelnemers kijken naar hun eigen or-praktijk en de veranderingen die zich aan hun organisaties voordoen. ‘Daarbij reflecteren we op de wijze waarop de organisatie en de or omgaan met verandering. Is dat door “in te veren” en “uit te veren” of door wendbaar in te spelen op ontwikkelingen? Hoe kun je als or bijdragen aan de toekomstbestendigheid van je organisatie?