Tekst Jac. Janssen
‘Als ik één advies mag geven: maak het klein.’
Begrippen als 'organisatieverandering’ en ‘samenwerking’ kenmerken een toekomstbestendige organisatie. Wil de medezeggenschap goed aangehaakt blijven, dan zal hij daarin moeten meebewegen. Maar wat is daarvoor nodig?
We spreken met de openingsspreker van het event Futureproof medezeggenschap, Mike Hoogveld. Hij is een expert op het gebied van toekomstbestendig organiseren en neemt veel ervaring mee als auteur, spreker en adviseur in diverse organisatie in binnen- en buitenland. Op 25 november hoopt Mike de deelnemers van het event vooral bewust te maken van het belang van een open manier van samenwerken tussen medezeggenschap en bestuurder. ‘De omstandigheden vereisen snel en flexibel handelen, al experimenterend, om je bestaansrecht als organisatie te behouden. In plaats tijd te verliezen met allerlei formaliteiten.’
Hij noemt (vroegere) internationale grootheden als Kodak en Nokia als voorbeelden van bedrijven die zichzelf ontastbaar achten en verzuimden zich aan te passen – om vervolgens roemloos ten onder te gaan.
Open en constructief
‘Wat ik graag wil is aanzetten tot denken en kritisch naar jezelf kijken. Hoe sta ik in mij or-werk? Ben ik open en constructief of sta ik afwijzend tegenover veranderingen? Als or-lid voel je ook de verantwoordelijkheid tegenover je achterban en misschien de vakbond. Misschien ben je wel bang dat die huiverig is voor verandering. Maar wat de vakbonden betreft, lange tijd waren ze keihard nodig om allerlei wantoestanden aan te pakken voor werknemers. Tegenwoordig zijn veel zaken zo goed geregeld dat zij zoekende zijn naar een nieuwe rol. Kijk naar Frankrijk, ik ben weleens bang dat ze met al die stakingen aan hun eigen ondergang werken. Je kan je geen rigiditeit permitteren, en dat geldt evengoed voor de or. Het is veel productiever om om je heen te kijken naar wat er internationaal allemaal gebeurt, bijvoorbeeld in Azië. Als jouw organisatie niet meebeweegt met alle veranderingen die plaatsvinden, dan doet een ander dat wel. Voor je het weet mis je de boot. Aanpassingsvermogen is onmisbaar in tijden die gekenmerkt worden door verandering.’
Vertrouwen vraagt moed
‘Wat ik wil overbrengen is dat toekomstbestendigheid een positieve instelling vergt van zowel bestuurder als medezeggenschappers. De wereld verandert te snel om tegenover elkaar op je strepen te staan. In plaats van je stellingen te betrekken, kun je proberen om op een ontspannen manier de samenwerking met elkaar aan te gaan. Het sleutelwoord is vertrouwen, dat in plaats moet komen van het oude wantrouwen. Dat kan een risico inhouden en het vergt moed, maar iemand moet het goede voorbeeld geven en de eerste stap zetten. En als het lukt, zie je meteen ook de flexibiliteit van handelen en de snelheid van besluiten toenemen, en kun je als organisatie veel makkelijker reageren op veranderingen.’
Wederzijds begrip
Wat als de or wel wil, maar de bestuurder zich rigide opstelt?
Hoogveld: ‘Als het moeilijk is om tot die houding van open samenwerking te komen, dan kan het nuttig zijn om samen sessies te houden, met de benen op tafel. Ook om eens naar buiten te kijken en op een rij te zetten wat er allemaal speelt op jouw werkterrein. Daar schrikken veel mensen van; ondernemingsraden hebben de blik toch vaak naar binnen gericht.’
Uit zulke sessies kan wederzijds begrip groeien, is Hoogvelds ervaring. En vanuit die gezamenlijkheid kun je veel makkelijker zaken uitproberen. ‘Als ik één advies mag geven dan is dat wel: maak het klein. Probeer een nieuwe manier van werken eerst uit op een bepaalde afdeling, zonder meteen allerlei formele stappen te ondernemen. Door kleine stappen te zetten en te experimenteren op de werkvloer, raken medewerkers ook beter betrokken bij verandering. Je krijgt er een plattere organisatie van, met korte lijnen en minder ruis tussen de diverse lagen.’
